Gorsety, koronki, wstążki, zdobne hafty. Tak wyglądały tradycyjne stroje ludowe. Co region to inne wzory i kolory?

- Tradycyjny strój ludowy to jeden z najefektowniejszych elementów kultury wsi. Świadczył on o przynależności do określonej grupy społecznej i był wyrazem stanu posiadania. Swoim przepychem podkreślał wagę uroczystości, związanych zarówno z porządkiem kalendarza obrzędowego i kościelnego, jak i osobistych wydarzeń w życiu pojedynczego mieszkańca wsi – wyjaśnia Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego.

**Zobacz:

**

Stroje ludowe, bez względu na region, z którego pochodzą, wiążą się z tradycją. W Polsce można wyróżnić około 100 takich strojów, różnią się od siebie wieloma elementami, ale wszystkie niosą za sobą wspaniałą historię. Wśród tych najpopularniejszych znajdują się stroje:

• łowicki,
• krakowski,
• kujawski,
• kaszubski,
• podhalański,
• podlaski,
• żywiecki.

A to tylko kilka z wielu różnorodnych i różnobarwnych polskich strojów ludowych. To część kulturowego, materialnego dziedzictwa. Każde państwo takimi strojnymi, tradycyjnymi ubiorami może się pochwalić. Polska zachwyca materiałami, wzorami, haftami i różnorodnością.

To na XIX i początek XX wieku przypadł rozwój strojów ludowych w naszym kraju. Ich funkcja zmieniła się po drugiej wojnie światowej. Dopiero wtedy przestało to być ubranie noszone na co dzień, a zaczęło być kostiumem reprezentacyjnym i w takiej formie pozostaje do dziś, chociażby zespoły tańca ludowego prezentują się w strojach ludowych na scenach całego świata.

• Strój bytomski – nosili go wyłącznie chłopi i właściciele gospodarstw rolnych. Stroje na całym Śląsku szyte były według jednego wzoru. Kolorem i krojem nawiązywały do pruskich mundurów wojskowych. Spódnica była bardzo szeroka, nawet do 5 metrów, męska koszula miała krój przyramkowy, czyli o kwadratowym lub prostokątnym kształcie.
• Strój łowicki – bardzo charakterystyczny, wypełniony kwiatami i paskami. Kobiecy strój łowicki jest bardzo bogato i odważnie zdobiony, męskie stroje nieco skromniejsze, ale na spodniach nie mogło zabraknąć pasków.
• Strój krakowski – prawdopodobnie jeden z najbardziej rozpoznawalnych strojów w całym kraju. Charakterystyczny jest tutaj wianek na głowę ze sztucznych kwiatów, z którego wypuszczone są kolorowe wstążki. Gorset natomiast to prawdziwe dzieło sztuki ozdobione koralikami, cekinami i wstążkami. Męski strój to m.in. czapka krakusa, koniecznie z pawim piórem.
• Strój kujawski – chociaż kompletny strój się nie zachował, to znane są jego elementy. Męska katana miała ozdobne rzędy guzików, a na biodrach wiązano czerwony pas. W stroju kobiecym charakterystyczne były gorsety wiązane wstążkami, spódnice natomiast miały trzy warstwy.
• Strój opoczyński – tutaj ważna była m.in. zakładana na głowę chusta w stroju kobiecym. Była duża, wełniana i miała skomplikowany sposób wiązania. Zdobiona motywami kwiatowymi, w odcieniach niebieskiego, zielonego lub pomarańczowego.
• Strój podhalański – tutaj najbardziej charakterystyczne były męskie spodnie, tzw. portki. Szyte z białego sukna, dopasowane, z wąskimi nogawkami. Obowiązkowe były również kierpce. Jeśli chodzi o kobiety, to nosiły bogato zdobione koszule, do tego gorset lub serdak.
• Strój podlaski – mężczyźni nosili kapelusze z żytniej słomy, kawalerowie dodatkowo ozdabiali je czarną lub granatową wstążką wiązaną z lewej strony w kokardę. Kobiecy gorset szyty był z czarnej satyny i ozdabiany czerwoną i żółtą tasiemką.

Źródło: Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Polska Tradycja